Türkiye’de satılık konuta olan yüksek talep temmuz ayında geriledi. Benzeri tablonun yakın vakitte açıklanacak ağustos ayı konut satış datalarında de yaşanması bekleniyor. Azalan talepten ötürü konutta satış müddetleri günlerden 2 ila 3 aya varan mühletlere uzarken, satış için bekleyen konut sayısında artışa neden oldu. Dal otoritelerine nazaran daralma, fiyatlardaki çok artış, kamu bankalarının kredileri kısmasından kaynaklanıyor.
Tapusor.com’da yer alan bilgilere nazaran satılık konut kategorisindeki gayrimenkul arzlarının yayında kalma mühleti uzadı. Dünya gazetesinden Leyla İlhan’ın haberine nazaran, yıllık 1,5 milyon yeni konuta muhtaçlık duyulan Türkiye’de datalara nazaran 2022 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında her 3 gayrimenkul arzından biri bir sonraki aya kadar yayında kalıyor.
Temmuz ayında satışa çıkan gayrimenkullerin yüzde 41’den fazlası ağustos ayına kadar yayında kalırken, temmuz ayında satışa çıkan gayrimenkullerin yüzde 18’inden fazlası eylül ayına kadar yayında kaldı. Kesime nazaran talepteki daralma fiyatların çok fazla yükselmesi, kamu bankalarını kredi musluklarını kısması ve yabancının piyasadan çekilmesinden kaynaklanıyor.
“BİRİKEN PEŞİN PARA KKM VE DÖVİZE KAYDI”
Sektördeki daralmayı pahalandıran Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, alım tarafında iki aydan bu yana daralma yaşandığını, bu durumun da bekleyen satılık konut sayısında artışa neden olduğunu söyledi. İdikat nedenlerini şöyle açıkladı: “Çünkü yabancı piyasadan çekildi. 400 bin dolar ve Türkiye’de yabancıya oluşan antipati bunda tesirli oldu. Ayrıyeten mesken sahiplerinin enflasyonu yakalamak için fiyatları çok süratli artırması nedeniyle insanların bunu karşılayacak durumda olmamaları konut satışlarını düşürdü.
Bir öteki etken ise hem konut kredilerinin yüksek olması hem de kredi verilmemesi oldu. Kredi çıkmayınca peşin para ile almak gerekiyor. Lakin peşin parası olanda Kur Muhafazalı Kredi’ye (KKM) ya da şu ortalar tekrar hareketlenen dövize yöneliyor. Buna yaz dönemindeki sakinlik da eklenince satışlar yavaşladı.”
“AĞUSTOS VERİSİ SON 5 YILIN EN DÜŞÜĞÜ OLABİLİR”
Özel bankalara nazaran daha düşük faizle konut imkanı sağlayan kamu bankalarının neredeyse konut kredi pazarından çekildiğini lisana getiren İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ Kurucu ve Yönetici Ortağı Ahmet Büyükduman da, “Verilen krediden 220 bin ila 500 bin TL hududundan bahsediyorlar. Kamu tarafından kredi yok. Bu türlü olunca 1.29’la kamu bankasından kredi alamayan özelden 2.30’a kredi almak zorunda kalıyor.
Bu da faizlerin yükselmesi manasına geliyor ki faizlerin düştüğü bir ortam da talep düşer” diye konuştu. Satışlarda bir zayıflama olduğunu, muhtemelen 2020 hariç son beş yılın gün bazında en düşük satış adedi bu ağustosta olacağını lisana getiren Büyükduman, bunda takvim ve yaz tesirinin olup olmadığının ise sonbahar aylarında ortaya çıkacağını kaydetti.
“EV SAHİPLERİ ARIK FİYATI ARTIRMIYOR”
Konuta olan talebin azaldığını aktaran İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü (İSTEB) Lideri Ulvi Özcan da, bunda resesyonun tesirli olduğunu söyledi. Mal sahiplerinin piyasaların hareketli olduğu periyotlarda arayıp fiyat artırdığını aktaran Özcan “Şu anda bunu yapmıyorlar. Yeni mesken de gelmiyor. Yeni konut gelmesi için insanların karşısına öteki fırsatların çıkması lazım. O fırsatı kıymetlendirecek parası ve kredi şartları olması lazım. Piyasada fırsatta yok” dedi.
“PAHALI KONUTUN ALICISI YOK”
Kredi musluklarının kısılmasından ötürü satılık konut piyasasında daralma yaşandığını aktaran İstanbul Emlak Komitecileri Odası Lideri Nizamettin Aşa, son bir yılda neredeyse günlük olarak satılan konutlarda satış mühletleri uzayarak 2 ila 3 aya kadar çıktı. Fiyatı uygun olanlar tekrar satılıyor. Fakat yüksek fiyatlı konutlar bekliyor” dedi.
Geçen yıl 650 bin konutun yapı ruhsatı aldığını, 450 bininin satıldığını kaydeden Aşa, “Demek ki yeni konutlarda 150 bin stok var. Bu stokun değerli kısmı lüks konuttan oluşuyor. Son periyotta çıkan projeler de lüks projeler lakin bunların alıcısı yok. Şayet bu türlü devam ederse 2010 yılında oluşan bir devir sayısı 2 milyon adete çıkan lüks konut sorunu tekrar oluşabilir” diye konuştu.