Hilal SARI
Para piyasaları ABD Merkez Bankası’nın faiz oranlarını yıl sonu itibariyle yüzde 4,25-4,5 düzeylerine yükseltmesini fiyatlıyor. Bunun anlamı Fed’in eylül, kasım ve aralık toplantılarında toplam 200 bps faiz artırımı yapacak olması. Birçok ekonomist ‘yumuşak iniş’ ihtimalinin giderek azaldığına işaret ederken, doların Fed’den gelecek mesajlarıyla daha da güçlenmesini bekliyor.
100 bps artırıma yüzde 20 olasılık biçiliyor
Doların 6 para birimi karşısındaki performansını izleyen dolar endeksi TSİ 17:14 itibariyle 110,263 düzeyine kadar yükseldi ve 20 yılın zirvesinden uzaklaşmıyor. Fed’den beklentilerin üzerinde 100 bps bir artırım gelmesi durumunda endeksin 20 yılın zirvesi olan 110,786 düzeyini de aşabileceği belirtiliyor. Rabobank, ING, Goldman Sachs ve birçok kuruluşun resmi öngörüsü 75 bps’lik bir artırım ancak para piyasalarında 100 bps’lik bir artırıma da yüzde 20 şans veriliyor.
“Avrupa’da odak merkezler değil görünüm”
Ukrayna savaşının özellikle Euro Bölgesi ve İngiltere’de enerji krizini derinleştirmesi ise euro/dolar paritesi ve Avrupa para birimleri için sorun olmaya devam ediyor. İsveç Merkez Bankası sürpriz 100 bps faiz artırımıyla bile kronu euro karşısında güçlendiremedi. ING parabirimi analisti Francesco Pesole “Şaşırtıcı değil, Avrupa paraları ve merkez bankası politikaları arasındaki bağlantı inceliyor, piyasa giderek enerji ve büyüme görünümüne odaklanıyor” değerlendirmesini yaptı. Euro/dolar paritesi de ekonomik temellerdeki bozulma nedeniyle 1’in üzerine çıkmakta zorlanıyor.
“Dolar/yen 145’i de aşacak”
Japonya’da merkez bankasının (BoJ) gevşek politikalarını bırakması beklenmiyor. JP Morgan Tokyo’dan bir stratejist “Dolar/yen eninde sonunda 145’i de görecek ama bunun hızı Fed’in ne kadar şahin olacağına bağlı” diyor.
Fed faizi %5’e kadar yükseltecek
Ayrıca Rabobank’ın da aralarında olduğu bazı finans kuruluşları, mevcut tedarik şoklarının yumuşaması halinde bile ücret-fiyat sarmalının enfl asyonu besleyeceği görüşünde. Bu da bankaya göre Fed’in faiz oranlarını 2023’ün ilk çeyreği itibariyle yüzde 5’e kadar yükseltmesiyle sonuçlandıracak. Banka Fed’in 2024’ten önce herhangi bir faiz indirimi yapmasının ise olasılık dahilinde olmadığı görüşünde.
Almanya’da iflas dalgasından endişe ediliyor
Doğalgaz ve elektrik maliyetlerinin ifl as dalgası bile getirebileceği öngörüleri yapılan Almanya’da üretici enflasyonu ağustosta beklentilerin çok üzerinde yüzde 7,9 aylık artışla, görünümü biraz daha bozdu. Beklenti aylık artışın temmuzdaki yüzde 5,3’ten yüzde 1,5’e gerilemesiydi. Yıllık ÜFE güçlü yükselişe bağlı olarak yüzde 45,8’le tarihi rekoruna ulaştı. Beklenti yıllık ÜFE’nin yüzde 37,2’den yüzde 37,5’e yükselmesiydi.
Ağustos itibariyle Almanya’nın enerji enflasyonu yüzde 139 düzeyinde ve tuvalet kağıdı üreticisi Hakle gibi enerji yoğun üreticiler iflas başvurusu yapmaya başladı. Şirket yöneticileri “Elektrik ve doğalgaz fiyatları öyle hızlı arttı ki, maliyetteki artışları tüketicilere aynı hızda yansıtmak mümkün değildi” açıklaması yaptı. Reuters’daki bir habere göre Hakle’ninkine benzer ifl as başvurularında ağustostan bu yana bir sıçrama yaşandı. IWH Ekonomi Enstitüsü verilerine göre ağustosta 718 alman şirket iflas etti – önceki yıla göre yüzde 26’lık bir artış.
Enstitü iflasların eylülde yüzde 25, ekimde ise yüzde 33 artacağını öngörüyor. Almanya ayrıca ülkenin en büyük enerji ithalatçısı Uniper’i ulusallaştırıyor ve hükümet Finlandiyalı Fortum’un şirketteki hissesini 8 milyar Euro’ya satın almayı planlıyor. Enerji Euro Bölgesi’nin cari fazlasını da temmuzda cari açığa çevirdi. Haziranda 3,24 milyar euro cari fazla veren Euro Bölgesi, artan enerji maliyetleri nedeniyle 10,1 milyar euro cari açık verdi.