Borsa İstanbul’da taze yatırımcılar her gün Google’a girip ‘Borsa neden düştü?’, ‘Borsa neden düşüyor?’ yazarak teknik, temel tüm tahlilleri çözdü. 2022 yılında Borsa’dan güçlü olanların öyküleri bitmezken, rüzgarı gerisine alan yatırım uzmanı oldu. 1 yılda yüzde 200’e yakın yükselen piyasada, yüzde binlerle söz edilen yararlar görülen pay senetleriyle kazanmaya alışan yeni yatırımcılar 2023 başladığından beri panik halinde düşüşlerde ne yapacağını sorguluyor.
Borsa neden düşüyor? sorusu akıllarda her vakit olurken, son 1 yılda Borsa İstanbul’a giren yatırımcı sayısı tarihi boyunca olanların yarısı kadar olunca herkes kaygısına dermanı toplumsal medyada aramaya koyuldu.
Borsa İstanbul’da son 1 yılda esen meltem rüzgarları denizden gelirken güzeldi lakin artık karadan denize esince dalga uzunluğu da artan su da bulandı. Bu ortamda teknesine hakim olmaya çalışan tecrübesiz kaptanlar etraftan yardım bekliyor. O vakit biz de elimizden geleni yapalım.
Son 8 seanstır aralıksız düşen Borsa’da yıl başından bu yana kayıp bugün hariç yüzde 9,66 olurken, 2023 seçimlerine dek enflasyon nedeniyle alternatifsiz görülen piyasada düşüş beklenmiyordu.
Teknik tahlil tarafında, uzmanlar 1 yılda neredeyse soluksuz yükselen bir piyasada yüzde 10’a kadar olan gerilemeleri olağan görüyorlar.
Bu yıl içeride baskın bir siyaset ortamı var zira seçim var.
20 yıldır idarede olan iktidarın bilhassa son 1,5-2 yıldır iktisattaki gelişmelerle güç kaybettiğini düşünen bir kesim olduğu üzere, muhalefeti de başarısız gören bir çoğunluk bulunuyor. Aslında bu iki kesim dengeyi pek bozmuyor. Bu yüzden seçim sonuçlarını öngörmek zorlaşıyor.
Seçim sonuçlarına bağlı olarak da ülkedeki ekonomik durumun meçhullüğü besleniyor.
Bu açıdan her daim senaryolar dahilinde hazırlanılan seçim sonuçlarına nazaran ortada farklı senaryolarda en öne çıkanlar iktidarın değişmesi halinde iktisat siyasetlerinde değişiklik ki bu ortodoks akımın temsilcisi olarak kemer sıkmayı getiriyor. Bir müddet yaşanacak sakinlikle ya da görece sıkılaşma da diyebiliriz 1-2 yıl içerisinde olağanlaşma öngörülüyor. Sonrası haliyle idarenin yapacağı yapısal ıslahat atılımlarına bağlı oluyor.
İktidarın koltuğunu müdafaası senaryosunda da iki ihtimal bulunuyor.
Birincisi yeniden muhalefetin seçilmesi halinde yapılacak atılımlara benzeri bir değişiklikle ortodoksa dönüş süreci ki Cumhurbaşkanı Erdoğan bunun karşısında olduğunu her fırsatta lisana getiriyor.
İkinci ihtimal ise iktisatta tıpkı halde devam edilmesi.
Türkiye İktisat Modeli olarak geçilen bu sistemde heteredoks yaklaşım sergileyerek epistemolojik bir kopuşla davranışsal iktisadın neo klasik akımından diye devam etmek isterdik lakin daha anlaşılır sözler kullanmak işimize gelir. Bu da nakdî genişlemeyle yani düşük faiz ortamında fakat kredilerde sıkılaşmayla yani ‘selektif’ nokta atışı olarak muhakkak alanlara ya da belli şartlarla kredilerin yönlendirilmesiyle oluşan üretim ve ihracat odaklı bir sistemdeyiz. Makroekonomik bilgiler sistemde sürdürülebilirliğe dair soru işaretleri oluştururken, makroihtiyati halde sistemin kanalları daraltılarak suların debisinin yüksek kalması sağlanıyor. Genel olarak sabit ve dar gelirlinin alım gücünü etkileyen sistem, sermayedarların yatırıma yönelmesini amaçlıyor.
Tüm bunlar yabancı hatta yerli yatırımcıların da aklının karışmasına neden olurken beklentileri taraf verdiği piyasalarda flu alanlar oluşmasına neden oluyor.
Gelelim bir öbür siyasi tesire son günlerde Hollanda, İngiltere, Almanya üzere ülkelerin Türkiye hakkında kendi vatandaşlarına yönelik telaffuzları, bugün de konsoloslukların kapatılması üzere durumlar beklentilerin istikamet verdiği piyasaları geriyor.
Piyasa etkenleri içinde de teknik kısma değinmiştik. Bu akşam (1 Şubat 2023) ABD Merkez Bankası Fed 2023 yılın birinci faiz kararını açıklayacak.
Bu da piyasalarda gerileme neden olan durumlardan biri oluyor. Her ne kadar piyasada kelamlı yönlendirme yapılsa da Fed’den 25 baz puanlık bir faiz artırımı beklense de geleceğe yönelik projeksiyonlara dair de bildiriler bekleniyor. Bu da ABD üzere bir iktisadın sakinliği, enflasyonu ve tabi ki rezerv para ünitesi doların seyrine yönelik fikir verecek.
Borsa’nın düşüşünde son unsurlardan biri de açıklanmaya başlayan bilançolar oluyor.
Ana mantığın şirket ortağı olmak olduğu Borsa ortamında 2022 yılına dair karlarını açıklayan şirketlerde bir nevi beklenti tamamlanmış oluyor. Kar etmiş, ziyan etmiş, borcu artmış üzere göstergeler sonrası yatırımcılar beklentilerini tamamlayarak satışa geçebiliyor.
Son olarak da yabancı yatırımcı oranının düştüğü Borsa’da yerli yatırımcıların ortasında yüksek meblağlı hesapların piyasayı artık daha kolay yönlendirebildiği de uzun vakittir konuşulan bahisler ortasında yer alıyor.
(Bu latifeyi yapmadan bitiremezdik) Bu tweetle Borsa’ya girmeye karar veren Gülben Ergen de bir düşüş indikatörü olarak görülüyor. Sizin Borsa’da düşüş nedeniniz ne? Kestirimleri alalım, haydi yorumlara. ?
twitter.com