Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) üyeleri, Bartın’ın Amasra ilçesinde meydana gelen maden faciasını, İstanbul’daki Çalışma ve İş Kurumu (İŞKUR) önünde protesto etti. DİSK Genel Lideri Arzu Çerkezoğlu, “Sosyal devlet, madenlerde hayatını kaybeden maden personellerinin cansız vücutlarını yer altından süratlice çıkaran ve başsağlığı dileyen değil, personellerin çalışırken ölmesini engelleyebilen devlettir” dedi.
DİSK üyeleri, Amasra’da 14 Ekim’de, Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ilişkin bir ocakta meydana gelen maden faciasına karşı bugün İstanbul İŞKUR önünde aksiyon yaptı. “Bartın, üzgünüz, öfkeliyiz” yazılı pankart açılan harekette, “Bartın’ın hesabı sorulacak”, “Kaza, baht değil, bu bir cinayet” ve “Çalışırken ölmek istemiyoruz” sloganları atıldı.
DİSK Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu, harekette yaptığı konuşmada, 2014’teki Soma maden faciasının akabinde “Hiçbir şey artık eskisi üzere olmayacak. Bütün tedbirler alınacak” denildiğini anımsattı. “Ama hiçbir şeyin değişmediğinin ve bu katliamların devam ettiğinin hepimiz tanığıyız” diyen Çerkezoğlu, şunları söyledi:
“Bütün iş cinayetlerinde ne tedbir alındı ne de sorumlular yargılandı”
Dün yeniden yapılan açıklamalarda ‘Gerekli önlemler, tedbirler alınacak’ dediler fakat biz yaşıyoruz ve görüyoruz ki yaşanan bu bütün iş cinayetlerinde, daha sonrasında ne tesirli bir kontrol ve yaptırım sistemi hayata geçirildi ne gerekli tedbirler alındı ne de bu yaşananların gerçek sorumluları yargılandı. Soma katliamından sonra şu anda bir tane tutuklu yok. Bu süreçte gerçek manada sorumlu olanlar, bu sürecin direkt sorumluları ve siyasi sorumluları, hiçbir biçimde yargılanmadı. O nedenle biz, iş cinayetlerinde adalet istemeye, adalet için gayret etmeye devam ediyoruz. Bartın’da yaşanan iş cinayeti sonrasında, birinci saatlerden itibaren arkadaşlarımız oradaydı. Günlerdir ‘Çalışırken ölmek emekçilerin mukadderatı değildir’ diyerek DİSK olarak iş yerlerinden alanlara, meydanlara kadar reaksiyonumuzu tabir ediyoruz, sesimizi yükseltiyoruz, yapılması gerekenleri bir kere daha tabir ediyoruz.
“Aradan geçen 18 yılda hiçbir üretim olmamış ve hiç kimse hesap sormamış”
Bir kere daha bu sürecin takipçisi olacağımızı, sorumluların cezalandırılması için seferber olacağımızı söylüyoruz. Günlerdir iş yerinde DİSK’e bağlı bütün iş yerlerindeki personeller, DİSK’li personeller; acısını, yasını paylaşıyor, yakasında kokartlarla çalışıyor, iş yerlerinde bildirilerimiz okunuyor. Alanlarda, meydanlarda bu süreci takip edeceğimize dair açıklamalar yapılıyor. Dün de DİSK heyeti olarak Bartın Amasra’daydık. Evvel maden alanında, bilim insanlarının, hususun uzmanlarının eşliğinde maden alanını gördük. Bartın, o bölgedeki maden rezervlerinin en büyük olduğu alanlardan bir tanesi. Uzmanlarımızın söylediğine nazaran, 608 milyon ton çıkarılabilir kömür rezervinin olduğu bir alan. Bunun yalnızca 16 milyon tonu kamu tarafından, TTK tarafından işletiliyor. Yaklaşık 600 milyon ton kömürün işletmesi için de 2000’li yılların başından itibaren başlayan özelleştirme çalışmaları, en son 2005 yılında bir özel şirkette yapılan mutabakatla, rödovans mukavelesiyle tamamlanmış. O mukaveleye nazaran, küçük bir detay üzere görünüyor fakat madenlere nasıl bakıldığını göstermesi açısından değerli. 2005 yılında bu özel şirketle yapılan rödovans kontratına nazaran, 3 yıl içerisinde gerekli çalışmalar yapılacak ve kömür madeninin çıkartılmasına başlanacakken ortadan geçen 18 yıla karşın hiçbir üretim olmamış ve hiç kimse de bunun hesabını dahi sormamış. Orada yaşanan tablo bu.
“Bu tablo madencinin bahtı değil”
Ardından Amasra Belediye Başkanı’mızla bir görüşme yaptık. Yöre halkıyla çeşitli görüşmeler yaptık ve sonra da 14 Ekim akşamı madende hayatını kaybeden personel kardeşlerimizin aileleriyle buluştuk, onları ziyaret ettik, başsağlığı diledik. Evladını kaybetmiş anneler, babalar; acı tarifsiz. Gencecik yaşında eşini kaybetmiş bayanlar ve daha çok küçük yaşta babasını kaybetmiş çocuklar. Hatta daha doğmamış çocuklar. Babasını kaybetmiş, doğmamış çocuklar vardı. Bir sefer daha söylemek istiyoruz ki yaşananlar hiçbir biçimde kaza da değil, mukadderat de değil. Madenlerde yaşanan bu tablo, memleketin normali değil, madencinin bahtı hiç değil. Bugün madenlerde yaşananlar, bu katliamlar, bu vefatlar, açıkça önlenebilir ölümlerdir. O nedenle her biri bir iş cinayetidir. Madenlerde yaşadığımız bu kara tablonun nedeni, bütün iş yerlerinde yaşadığımız personel sıhhati, iş güvenliği alanında yaşadığımız bu kara tablonun nedeni, madende yerin 7 kat tabanına giren emekçinin hayatıyla oradaki bir kazma sapı ortasında, rastgele bir iş makinesi ortasında yahut inşaatın 28’inci katına çıkan bir personelin hayatıyla oradaki bir asansör vidası ortasında hiçbir fark görmeyen sermaye zihniyetinin sonucudur.
“Bu baht yalnızca Türkiye emekçi sınıfı için mi var”
Bu yaşananlar, madenlerden inşaatlara, fabrikalardan belediyelere, hastanelere kadar bu ülkenin tüm bedellerini ve hoşluklarını üreten çalışanların, işçilerin hayatını ve orada alınması gereken personel sıhhati, iş güvenliği tedbirlerini bir maliyet ögesi olarak gören zihniyetin bir sonucudur. Madenlerde yaşananlar, üretim zorlamasının, ‘hadi hadi’ sisteminin bir sonucudur. Dün bir madenci babası söyledi, ‘Madende epeydir sıkıntılar yaşandığını anlatıyordu oğlum’ dedi. ‘Hatta kısa bir müddet sonra madende bakım nedeniyle çalışmaya orta verileceğini söylüyordu lakin yıl başına kadar yetiştirilmesi gereken bilmem kaç milyon ton kömür varmış. O nedenle çalışmaya devam ettiklerini söylemişti’ dedi. İşte üretim zorlamasının kendisi. Yani aslında yaşadığımız tablo, tümüyle bu zihniyetin sonucu ve ülkeyi yöneten siyasi iktidar ve iktidarın sözcüleri, yaşananları hâlâ ‘kaza’ diye, ‘kader’ diye nitelemeye çalışıyor. ‘Kader planı’ diyorlar. Buradan sormak istiyoruz. Bu mukadderat yalnızca Türkiye personel sınıfı için mi var? Dünyanın her yerinde maden var. Dünyanın her yerinde milyon tonlarca maden çıkartılıyor ve Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün datalarına nazaran madenlerde ölümlü iş kazalarının en fazla olduğu ülkelerden bir tanesi Türkiye. Yani bu, yazgı değil. Bütün bunlar önlenebilir ölümlerdir.
“Bu kara tablonun nedeni, toplumsal devletin tasfiyesidir”
Yıllardır emekçi sıhhati, iş güvenliğindeki bu kara tablonun ortadan kaldırılması için yapılması gerekenleri söylüyoruz, anlatıyoruz. Yetkilileri, sorumluluk sahibi olduğu için, yetki sahibi olduğu için bu adımları atması gerekenleri, gerekli adımları atmaya çağırıyoruz. Hepimiz yaşayarak görüyoruz ve biliyoruz ki emekçi sıhhati, iş güvenliği alanında madenlerdeki bu kara tablonun nedeni, toplumsal devletin tasfiyesidir, toplumsal devletin gereğinin yerine getirilmemesidir. Madenlerdeki bu ölümlerin nedeni, her şey den evvel bilimden uzaklaşılmasıdır. Madenlerdeki bu ölümlerin nedeni, maden emekçilerinin, personel sınıfının sendikasız, örgütsüz bırakılması ve emeğin zayıflatılmasıdır. Yani muhtaçlığımız olan şey, yazgının planı değil, bilimin ve emeğin planıdır. Yani toplumsal devletin gereğinin yerine getirilmesi, yani bilim ne emrediyorsa, üretim zorlaması, maliyet derdi olmadan o madenlerde o tedbirlerin alınmasıdır muhtaçlığımız olan. Muhtaçlığımız olan, personellerin sendikalaşmasının, kendi hayatı hakkında kelam ve karar sahibi olmasının önündeki manilerin bir bir kaldırılmasıdır.
“Siyasi iktidarı gerçeklerle yüzleşmeye çağırıyoruz”
Maden çalışanlarının ailelerine yüklü ölçüde paralar dağıtıldığını ve birebir vakitte geçtiğimiz hafta hastanede de gördük, yaralıların ailelerinin bütün gereksinimlerinin karşılandığını görüyoruz. Kesinlikle yapılacak, natürel ki yapılmalıdır. Bunların hiçbiri lütuf değildir lakin sıkıntı, o emekçilerin hayatta kalmasını sağlamaktır. Toplumsal devlet, madenlerde hayatını kaybeden maden çalışanlarının cansız vücutlarını yer altından süratlice çıkaran ve başsağlığı dileyen değil, personellerin çalışırken ölmesini engelleyebilen devlettir. O nedenle biz, ülkeyi yöneten siyasi iktidarı gerçeklerle yüzleşmeye ve bu noktada adımları atmaya çağırıyoruz.
“İşçi sıhhati, iş güvenliği alanını piyasaya açan bu zihniyet değişmelidir”
Yıllardır söylüyoruz; personel sıhhati, iş güvenliği alanındaki bu kara tablonun ortadan kalkması için üç tane temel yapısal adım atılmalıdır öncelikle. Birincisi; 10’uncu yılını dolduran, 6331 sayılı Yasa da dahil olmak üzere bu alandaki temel zihniyet değişmelidir. Yani personel sıhhati, iş güvenliği alanını piyasaya açan bu zihniyet değişmelidir. İkincisi; personel sıhhati, iş güvenliği alanı tümüyle bilim insanları, üniversiteler, ilgili meslek örgütleri ve sendikaların kontrolünde bağımsız bir alan olarak işletilmelidir. Üçüncüsü de en uygun maddeyi da yapsanız, en yeterli sistemi de kursanız bir tane kontrol sistemi var ki onun yerini hiçbir şey tutmaz. O da emekçinin kendi kontrolüdür, öz kontrolüdür. Bunun ismi da sendikadır. Bunun yolu da sendikadır. O nedenle emekçilerin kendi öz örgütü olan sendikalarında örgütlenmesinin önündeki tüm pürüzlerin kaldırılması gereklidir.
“Mücadele etmek hepimizin boynunun borcu”
Eğer iş cinayetlerindeki bu tabloyu değiştirmek istiyorsanız daha fazla toplumsal devlet ve toplumsal haklar olacak. İş cinayetlerindeki bu tabloyu değiştireceksek her şeyden evvel bilimin sesine kulak verilecek. Personellerin sendikalaşmasının, örgütlenmesinin önündeki pürüzler kaldırılarak, emeğin güçlenmesi sağlanacak. DİSK olarak bir defa daha bu sürecin takipçisi olacağımızı ve sorumluların hesap vereceği bir sürecin gerçekleşmesi için seferber olacağımızı ve gündemde tutacağımızı söylemek istiyorum. Hani şair demiş ya ‘En fazla bir yıl sürer 20’nci asırda vefat acısı’. 21’inci asırda 3-5 gün sürmesini daima birlikte engellemek ve Amasra’da yaşanan, daha evvel madenlerde yaşanan; inşaatlarda, fabrikalarda yaşanan iş cinayetlerini gündemde tutmak ve bu mevzuda gerekenlerin yapılmasını sağlamak, bunun için gayret etmek hepimizin boynunun borcudur.
“Ölümleri önlemenin yolu hesap sormaktan geçer”
Ölümleri önlemenin bir yolu, hesap sormaktan geçer. Personel vefatlarında sorumluluğu olanlar hesap vermediğinde, bugünkü üzere elini kolunu sallayarak dolaşmaya devam ettiğinde, ihale ve terfiler almaya devam ettiğinde biz bu iş cinayetlerini engelleyemeyiz. Biliyoruz ki temel problem, emekçilerin hayatını bir maliyet ögesi olarak gören bu sermaye zihniyetinin ve bu sermaye nizamının değişmesi kuraldır. Yani sermayenin faydasına değil, personel sınıfının, işçilerin emeğin faydasına bir toplumsal nizamdır. Yani adalet temelinde; eşitlik, özgürlük temelinde, sendikal hakların kullanıldığı, demokrasinin tüm kurum ve kurallarıyla işlediği yeni bir toplumsal tertiptir iş cinayetlerini önleyecek olan. Yani emeğin Türkiye’sidir. Tıpkı vakitte tek bir çalışanın çalışırken hayatını kaybetmediği bir çalışma hayatını ve bir toplumsal nizamı kuracağımıza olan inancımızı ve bu bahisteki kararlılığımızı bir kere daha söz ediyoruz.”