En temel tarım eserlerinden domates, vatandaşın sofrası için lüks haline geldi. Kalitesine ve çeşidine nazaran değişmekle birlikte bir kilo domatesin hallerdeki fiyatı 25 liraya, semt pazarlarında ise 30-35 liraya kadar yükseldi. Domatese sonbaharda ise daha büyük artırımlar bekleniyor.
Yaz aylarında olunmasına karşın yüksek fiyatlardan satılan patates, soğan ve limondan sonra domates fiyatları da dikkat cazip düzeylere ulaştı.
Bir kilo domatesin fiyatı hallerde bile 20-25 liraları buldu.
Semt pazarlarında ise kalitesine nazaran bir domatesin kilosu 30-35 TL’ye kadar yükseldi.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Halciler Federasyonu Lideri Yüksel Tavşan, domatesteki fiyat hareketliliğinin yetersiz üretim, olumsuz hava şartları ve yüksek girdi maliyetleri olduğunu söyledi.
Tavşan, “Tarla eserleri büsbütün raflardaki yerini alınca, fiyatlar bir iki ay yönetim eder. Lakin sonrasında seralara döndüğümüzde ne yaparız, bilmiyorum” dedi.
Sera Yatırımcıları ve Üreticileri Birliği (SERA-BİR) İdare Heyeti Lideri Müslüm Yanmaz ise, şöyle diyor:
“Tarla domatesi bitip de sera eserlerinin başlayacağı sonbaharda, domatesin kilosunun 40 TL’ye kadar çıkması bekleniyor.”
Kaynak: İBB, Hal Müdürlüğü. İstanbul sebze-meyve hallerindeki domates fiyatları
YETERSİZ ÜRETİM, FIRTINA VE GİRDİ MALİYETLERİ ETKİLİ
Türkiye Halciler Federasyonu Lideri Yüksel Tavşan, “Şu an tarla eserleri tam manasıyla çıkmadı. Yetersiz arza eklenen olumsuz hava kaideleri da var. Meteoroloji tekrar fırtına uyarısı veriyor örneğin. Esasen yüksek olan üretim maliyetlerine bir de bu aksiliklerin eklenmesi fiyatlara direkt etki ediyor” dedi.
Şu an kilosu 30-35 TL’den satılan domatesin yeterli kalite bir domates olduğunu, fakat halkın alabildiği olağan kalite bir domatesin kilosunun bile 10-15 TL olduğuna dikkat çeken Tavşan, şöyle devam etti:
‘NAKLİYE, PAKETLEME, PERSONELLİK VE KDV DE EKLENİNCE…’
“Bu az bir fiyat değil. Olağan kalite bir domates bile kıymetli. Vatandaşın alım gücü kâfi değil.
Ancak başka taraftan, domatesin bir kilosunun tarladaki üretim maliyeti bile 3-4 liradan aşağı değil. Şu an en ucuz üretilebilen eserlerden birisi kuru soğan. O bile 2,5-3 TL’ye mal edilebiliyor. Buna nakliye, paketleme, personellik, stopaj, KDV üzere sarfiyatlar de eklendiğinde etiket fiyatı tırmanışa geçiyor.
Dolayısıyla perakende fiyatların eskisi üzere 2-3 lira olmasını beklememek lazım. Bu sefer üreten çiftçi ziyan ediyor.”
İstanbul Anadolu Yakası’nda bir semt pazarında tıpkı tezgahta üç farklı domates satılıyordu. Fiyatlar 20-30 lira ortasında değişiyordu.
BİR KİLO SERA DOMATESİNİN MALİYETİ 13 TL’YE ÇIKTI
SERA-BİR Lideri Müslüm Yanmaz ise, sozcu.com.tr’ye yaptığı değerlendirmede, geçen yıl 6 liraya ürettikleri bir kilo topraksız kültür sera domatesini bu yıl 13 liraya üretebildiklerini söyleyerek üretim maliyetlerindeki önemli artışa vurgu yaptı.
Enerji ve nakliye masraflarındaki artışa dikkat çeken Yanmaz, “Girdi maliyetlerimiz çok fazla arttı. Yalnızca gübredeki artış yüzde 300’ü buldu” dedi.
Buna karşın Yanmaz, kendi ürettikleri domatesin kilosunun İstanbul Bayrampaşa, Sakarya, Ankara, Bursa ve Antalya hallerinde 11-15 TL aralığında değiştiğini; bunda, tarla domatesinin de yavaş yavaş çıkmasıyla rekabetin başlamasının tesirli olduğunu aktardı.
Pembe domatesin kilosu ise hallerde 20 liraya çıkıyor.
KORKUTAN BEKLENTİ: 40 TL’Yİ BULABİLİR
Öte yandan, sozcu.com.tr’ye konuşan bölüm temsilcileri, domates fiyatlarının halihazırdaki yüksek seyrinden fazla, kış aylarına gelindiğinde vatandaşı çok daha yüksek fiyatların beklediğine işaret ediyor.
Yanmaz, fiyatların birkaç ay sonraki seyrine ait şu değerlendirmede bulundu:
“Geçen yıl domates fiyatları yaklaşık 16 lirayı bulmuştu. Verimli dönem geçiren her üretici arkadaşımız geçen yılki fiyatlardan şad kaldılar. Döviz yükselince ihracat talihimiz da arttı. Biz bir de özel bir eser üretiyoruz. Arılı sistemlerde, sağlıklı eser yetiştiriyoruz.