Başta Türkiye olmak üzere tüm yurtta 2018 yılından itibaren yaygın kullanılmaya başlanan elektrikli scooterlar, ilk önce yasadan doğan boşlukla hızla yayıldı. İstanbul gibi trafiğin yoğun olduğu yerlerde insanların kısa mesafe ulaşımlarında öncelikli tercihi haline geldi. Pandemiyle birlikte daha da yaygınlaşan elektrikli scooterlar için bir yönetmelik hazırlandı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından hazırlanan bu yönetmelik 14 Nisan 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu yönetmeliğe göre 16 yaşında küçükler, sırt çantasından fazla eşyası olanlar ve birden fazla kişinin elektrikli scooterları kullanması yasak. Ancak İstanbul sokaklarında bu yönetmelikte belirtilen kurallara hiç uyulmadığı net olarak görülüyor.
BAKANLIK VERİLERİ PAYLAŞMADI
Elektrikli scooterların denetimi konusunda görüştüğümüz İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanı Utku Cihan, Ulaşım Koordinasyon Merkezi’ne (UKOME) elektrikli scooterlarla ilgili bir düzenleme götürdüklerini ancak çoğunluk hükümette olduğundan kendi düzenlemelerini reddettiklerini söyledi. Utku Cihan, Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan düzenlemeye göre parayı toplama, izin verme ve veri toplama gibi alanlardan bakanlık sorumlu olurken, denetlemenin belediyelere verildiğini söyledi. Toplanan verileri belediyelerle paylaşması gerektiğini belirten Utku Cihan, “Birçok defa Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan verileri istememize rağmen hala İstanbul’daki scooterların verileri bizimle paylaşılmadı. Bu yüzden İstanbul’da kaç tane elektrikli scooterlar var, İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak biz bilmiyoruz” dedi.
YANLIŞ YERE PARK EDİLEN SCOOTERLARLA İLGİLİ NE YAPMALI
Bu durumun denetimlerle ilgili belediyenin sorumluğunu azaltmadığını ifade eden Utku Cihan, “Kaldırımlar veya buna benzer yerlere bu araçları park etmek yasak. Böyle durumlarda 153 aranarak Belediyeye şikayette bulunulabilir. Gelen şikayet sonrası biz ilk önce firmayı arayıp elektrikli scooterlarını kaldırmasını istiyoruz. Eğer firma kaldırmazsa zabıta birimleri gidip bu araçları alıp, firmaya para cezası kesiyor” diye ifade etti.
ÇÖZÜM YOLU NE
Elektrikli scooterların her yere park etmesiyle ilgili sorunun çözüm yolunu da anlatan Utku Cihan, “Özellikle merkezi yerlerde yaşanan bu sorun için park yerleri ayarlayacağız. Bu park yerlerinin bulunduğu bölgelerin 1 km etrafına elektrikli scooterlar park edilemeyecek. Onun dışında yazılımsal olarak da firmalar belli yerlere bu araçların park etmemesi için yazılımsal bir yenilik yapmalı. Vatandaşın doğru yere park etmesi sağlanmalı” diye konuştu.
SCOOTERLAR SAĞLIMIZI ETKİLİYOR
İşin bir diğer boyutu ise sağlık. Obezite tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de hızla yayınlan bir hastalık. İnsanların az hareketi obeziteki etkileyen başlıca faktörlerden biri. Diyetisyen Hatice Kübra Özeskili bu konuyla ilgili Odatv’ye şu bilgiyi verdi:
“Dünya Sağlık Örgütü (WHO) haftalık en az 150-300 dakika arası orta düzey aktivite/egzersiz öneriyor. Şu an da scooterların her yerde olması, kolay ulaşılabiliyor olması hareketimizi azalttı. Hareketlerin azalması ise metabolizmanın yavaşlaması ve kişilerin zamanla kilo alımına neden oldu. Ve sedanter yaşamın bu şekilde yaygınlaşması ile obezite sorunu gittikçe yaygınlaşmaya devam ediyor.”
TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE ATIYOR
Elektrikli scooterların bir diğer yarattığı tehlike ise kamusal güvenlik. Trafikte hem scooter kullananların hem de binek araç kullananların dikkatsizliği nedeniyle birçok kaza meydana gelmektedir. Bu kazalarda can kayıpları da yaşanmaktadır. Trafik polisleri trafik kurallarına uymayan elektrikli scooter kullananları çevirip ceza kesme yetkisine sahip. Kullanıcının ehliyeti varsa ehliyetine, ehliyeti yoksa kişinin kimliğine ceza kesiliyor. Ancak bu uygulama polislerce çok sık uygulanmıyor. Elektrikli scooterların denetimsizliği ve düzensiz park sorunu özellikle merkezi yerlerdeki kamusal güvenlik açısından da riskler barındıran ve güvenlik zafiyeti yaratan bir başka bir sorun yaratmaktadır.
Masum Gök