Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı ve AFAD Bilimsel Takviye Konsey Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir’in de yer aldığı bilim insanları, Selçuk’taki ‘Efes’, Torbalı’daki ‘Metropolis’ antik kentlerinde çalışma yaptı. İzmir’in zelzele tehlikesiyle ilgili değerli bir çalışma gerçekleştirdiklerini söyleyen Prof. Dr. Sözbilir, “Aynı vakitte İzmir içindeki fayların sarsıntı tekrarlama aralıklarını alansal ölçekte ve fay özelinde ortaya çıkartmış olacağız. Her iki antik kent sınıfında da üç farklı kültür katmanında sarsıntıya ilişkin izler bulduk. Bu da geçmişte antik kentlerin en az 3 kere sarsıntılarla yıkıldığını gösteriyor” dedi.
Batı Anadolu’da tarihî süreç içerisinde gerçekleşen sarsıntılar, kayıt altına alınarak belgeleniyor. İzmir ve etrafında yer alan antik kentlerdeki eski zelzelelerin izleri, bilim insanları tarafından tespit ediliyor. Yer bilimciler DEÜ’den Doç. Dr. Barış Gür, Prof. Dr. Hasan Sözbilir ve Prof. Dr. Ali Kazım Öz, Doç. Dr. Eda Avcı, Dr. Mustafa Softa, Dr. Özkan Cevdet Özdağ Afyon Kocatepe Üniversitesinden Prof. Dr. Çağlar Özkaymak, ABD’li uzman Doç. Dr. Joel Q. G. Spencer, Metropolis Hafriyat Lideri Prof. Dr. Serdar Aybek, Ayasuluk Hafriyat Lideri Doç. Dr. Sinan Mimaroğlu’nun da ortalarında bulunduğu birçok bilim insanı, her iki antik kentte incelemelerde bulundu. Zelzelenin izleri tespit edilip numuneler alındı. Yapılacak incelemeler sonucu, antik kentleri yerle bir eden zelzelelerin kaç bin yıl evvel ve hangi aralıklarla yaşandığı belirlenecek. Çıkacak sonuçlar ise İzmir’in gelecekte muhtemel depremine ışık tutacak.
DEÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Genel Jeoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Batı Anadolu ve Türkiye ölçeğinde çok eski devirlerinin kayıtlarını içeren antik kentlerimiz var. Son 7 bin yıldır günümüze kadar bu bölgelerde, daima zelzeleler olmuş. Biz daha çok, son yüzyıldaki zelzeleleri aletsel periyot manasında anlayıp ölçebiliyoruz. Lakin daha geçmişe döndüğümüzde ya fayın kendisini kesip içine bakmamız gerekiyor ya da antik kentlerdeki sarsıntı izlerine bakmamız gerekiyor. Bu manada çok disiplinli bir proje kapsamında uzmanların iştirakiyle bir proje başlattık. Arkeoloji, jeoloji ve jeofizik hocalarından oluşan bir grup bu. 2 farklı manada çalışma yaptık. Evvel eski zelzele izleriyle ilgili çalışma yaptık. Daha sonra oralardan örnekler topladık. Bölgeden zelzelenin izlerini taşıyan toprak örnekleri toplandı. Bunlarla ilgili tahliller yapılacak. Hem Türkiye’de hem de yurt dışında bu tahliller gerçekleşecek. Karbon-14 tarihleme formülü ve ‘optik lüminesans’ dediğimiz bir öteki metotla eski sarsıntıları tarihlendirmeye çalışıyoruz. Bu bize Efes bölgesinde kaç yılda bir zelzele olduğunu gösterecek. Jeolojinin temel bir ideolojisi vardır. Geçmişte ne olduysa, gelecekte de o olur. O mantıktan hareketle gelecekle ilgili bilgileri geçmişte buluyoruz” sözlerini kullandı.
‘TÜM İZMİR’İ İLGİLENDİRİYOR’
Bu çalışmanın İzmir’in zelzele tehlikesiyle ilgili ehemmiyet arz ettiğini belirten Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Tüm İzmir’i ilgilendiriyor. Antik kentlerimiz sonuçta İzmir vilayet hudutları içinde. İzmir’de o fayların ürettikleri sarsıntıların vakitlerini buluyoruz. Hangi antik kent hangi faydan ötürü yıkılmış onu da bulmuş olacağız. Tıpkı vakitte İzmir içinde fayın sarsıntı tekrarlama aralıklarını alansal ölçekte ve fay özelinde ortaya çıkartmış olacağız. Her iki antik kent sınıfında da üç farklı kültür katmanında zelzeleye ilişkin izler bulduk. Bu da geçmişte antik kentlerin en az 3 kere sarsıntılarla yıkıldığını gösteriyor” diye konuştu.
