Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Geçtiğimiz yıllarda Japonya’da yaşamına köpek olarak devam etmek isteyen, medyada ‘Japon Toco’ olarak anılan bir adamın kıssasına şahit olduk. Günlerce hatta aylarca gündemi kasıp kavuran bu adam kendine ‘border collie’ cinsi bir köpeğe ilişkin kostüm diktirmiş ve bir köpek üzere yaşadığı günlük yaşantısını YouTube kanalından izleyenleriyle gün gün paylaşmıştı. Geçtiğimiz günlerde ise buna benzeri bir olayla toplumsal medya yankılandı. Rodrigo Braga isimli bir sanatkarın yüzüne gerçek köpek derilerini diktirmesi ve yarı köpek yarı insan bir yüze sahip olması gündeme bomba üzere düştü. Pekala Rodrigo Braga bunu neden yaptı? İşte duyanı hayrete düşüren Rodrigo Braga’nın çok konuşulan kıssası.
KÖPEK ÜZERE YAŞAMAK UĞRUNA BÜTÜN SERVETİNİ HARCADI
Bugüne dek periyot dönem birtakım bireylerin sevdikleri ünlüye ya da Barbie bebeğe benzemek için büyük bir servet harcayarak bıçak altına yattıklarına tanıklık ettik. Fakat 2 yıl evvel Japonya’da ‘Toco’ isimli bir adam eşi gibisi olmayan bir dönüşümün içine girdi. Genç adam ‘border collie’ ırkı köpekleri çok seviyordu ve onun bu sevgisi vakitle o denli bir hâl aldı ki sonunda epeyce değişik bir karar verdi. Hayatı boyunca köpek üzere yaşamanın nasıl olduğunu düşünen Toco ünlü bir kostüm şirketine giderek hayalini anlattı. Hayali ise kendini her manada bir köpek üzere hissedebileceği bir kostümün olmasıydı. Köpek üzere yaşamak, köpek üzere koşmak ve köpek üzere yuvarlanmak istiyordu. Kostüm şirketi Zeppet bu teklifi kabul etti ve kostümün imali tam 40 gün sürdü. Neredeyse gerçeğe çok yakın olan bu kostüm büsbütün Toco’nun fizikî özelliklerine nazaran tasarlandı. Toco’nun bu kostümü satın almak için harcadığı para 2 milyon yen yani yaklaşık 478 bin 584 liraydı. Toco’nun kıssasını duyanlar ise onunla irtibata geçmek ve nitekim neler hissettiğini öğrenmek istedi. Japon haber kaynağı Mynavi’ne röportaj veren Toco hislerini şöyle anlatmıştı:
“Hayvanları çok severim, bilhassa sempatik olanları. Çocukluğumdan beri hayatım boyunca hayvan olmanın nasıl olduğunu düşündüm ve kendime uygun bir tıp buldum. Sonunda bunu başardım.”
2 yıla aşkın bir müddettir en sevdiği köpeğe benzemek ve onun üzere yaşamak için her fırsatı kıymetlendiren Toco sadece kostümü giymekle kalmıyor, gerçek bir köpek üzere görünmek için de çok fazla uğraş harcıyor. Bilhassa yuvarlanmak ve oturmak üzere temel hareketlere ayak uyduruyor ve pençelerini güzel derecede kullanabilmek için çalışmalar yapıyor. ‘Hayvan olmak istiyorum (I want to be an animal)’ isimli bir YouTube kanalına sahip olan Toco, border collie kostümünün içindeki tecrübelerini ve bir köpek üzere yaşamanın inceliklerini takipçileriyle de paylaşıyor. Kostümünün içinde evdeyken, yürürken, yuvarlanırken, oyuncaklarla oynarken görüntüler paylaşan Toco’nun birinci bakışta gerçek bir köpekten hiçbir farkı yokmuş üzere görünüyor.
HER ŞEY HASTA BİR KÖPEK GÖRMESİYLE BAŞLADI
Geçtiğimiz günlerde ise Japon Toco’nun kıssasını aratmayacak hatta ondan daha ekstrem olan bir dönüşüm kıssası gündem oldu. Amazon yağmur ormanlarının kalbi Manaus’ta doğan Brezilyalı tabiat fotoğrafçısı Rodrigo Braga, ömrü boyunca tabiatla iç içe olmaktan ve tabiatta yaşamaktan keyif alan biri oldu.
Rodrigo Braga gençlik yıllarında Brezilya’nın kuzeydoğusundaki bir kıyı kenti olan Recife’de okula giderken hasta bir köpek bulmuştu. Hayvanın gözlerinin içine bakmak için diz çöktüğünde, hudut krizine benzettiği bir şey yaşadı. Bir anda kalp atışı hızlandı ve ağlamaya başladı, sonunda da sırtından soğuk bir ter boşaldı. Yaşadığı o an Braga’yı sonraki 10 yıl boyunca rahatsız etti, ta ki sonunda panik atak hastası olduğunu anlayana kadar. Yıllarca süren terapi ve ilaç tedavisinden sonra, Braga’nın bir sanatçı olarak hayatını dönüşterecek fikri aklına gelmişti.
Hayalindeki çalışma için bir köpeğin cesedine gereksinimi vardı. Bir veterinere giderek uyutulmuş bir köpeğin yüzünü alıp alamayacağını sordu. Gerekli süreçlerin akabinde gereksinimi olanı aldı. Köpeğin yüzünden ince bir formda yapılan çalışmanın sonucunda modüller alındı. Sonunda bugün gündeme damga vuran o fotoğraflar ortaya çıktı. ‘Rodrigo Braga’ kendi gözleri yerine köpeğin gözlerini, ağzı yerine köpeğin çenesini ve kulaklarının ardına köpeğin kulaklarının diktirdi. Elbette bu görsel çok büyük tartışmaları ve yaptığı şeyin çok yanlış olduğuna dair yorumları beraberinde getirdi. Ancak onun savunması ve fikrinin çıkış noktası bir sanatçı olarak insan ve hayvanın hududu kelam konusu olduğunda ne kadar ileri gidilip gidilemeyeceğiydi. Rodrigo Braga gerekli dikim süreçlerinin akabinde kamera karşısına geçti ve 2004 yılında bu çalışmasına Fantasia de Compensação (Telafi Fantezisi) ismini verdi.
ELEŞTİRİLERİ GÖRÜNCE ALANINI DEĞİŞTİRDİ
Braga’nın çalışmasını sapkın bulanların sayısı hayli fazla. Ancak tam da bu noktada yaşanan bilgi karmaşasına ışık tutmakta yarar var. Sanatçı Rodrigo Braga bu çalışmasını 2014 ya da birtakım argümanlarda olduğu üzere 2024 yılında değil tersine 2004 yılında yapmıştı. Fantasia de Compensação ismini verdiği çalışmaya ilişkin operasyon fotoğraflarında görünen insan başı Rodrigo’nun değil dahası rastgele bir insanın değil, silikonla yapılmış gerçek olmayan bir insan başıydı. Lakin köpeğin yüzü gerçekti.
Eserde kullanılan köpeğin uyutulduğu ve sonrasında Braga’nın çalışması için bağışlandığı biliniyor. Bu çalışma için Braga’nın yüzünün silikon bir kalıbı yapılmış ve veteriner bir cerrah tarafından köpeğin yüzünden alınan modüller silikondan yapılmış kalıba dikilmişti. Lakin bu gerçek bir köpeğin yüzünden meyyit de olsa kesimler alındığını ve yapay bir insan yüzüne dikildiği gerçeğini değiştirmiyordu.
Rodrigo Braga’nın bu yapıtı sergilendiği 2004 yılında sırf eleştirel ilgi çekmekle kalmayıp hayvan muhafaza örgütlerinden tehdit ve nefret mektupları aldı sonrasında da bu alanda çalışmak için orta vermesi gerektiğine kanaat getirdi. Braga bu radikal çalışmasından sonra tabiatla iç içe olmaya, toprağa çıplak bir formda gömüldüğü, kendini yaprak ve çiçeklerle kapladığı fotoğraflar çekmeye başladı ve bugünlerde de emsal içerikli çalışmalarına devam ediyor.