Türkiye’nin Libya ile imzaladığı hidrokarbon mutabakat muhtırasının 30 trilyon dolarlık potansiyel taşıdığı belirtiliyor. Uzmanlar, ABD ve AB ülkelerinin farklı devirlerde kimi saha araştırmalarında bulunduğunu ve Türkiye-Libya mutabakatına yönelik reaksiyonların de bu potansiyeli kaybetme tasasından kaynaklandığını aktardı.
Müstafi Amiral Cihat Yaycı “Şu an yapılan mutabakat dünyanın en varlıklı hidrokarbon yataklarını kapsıyor” dedi ve Amerikan Jeoloji Enstitüsünün yaptığı araştırmalarda trilyonlarca dolarlık bir rezerv savını lisana getirdi.
Yaycı, birkaç ay içerisinde Türk gemilerinin sismik arama-tarama faaliyetlerine başlayabileceğini söyledi. Bir başka bölge-enerji uzmanı Rufiz Hafızoğlu ise AB’den yükselen reaksiyonun daha fazla sömürememe korkusu olduğu tespitinde bulundu.
TÜRK GEMİLERİ ALANA İNECEK
Gazetemize açıklamalarda bulunan Cihat Yaycı “Yunanistan tarafı son atılan imzalar sebebiyle büyük bir panik içerisinde. Zira Hafter tesirindeki Tobruk Meclisi ile anlaşarak Akdeniz’de dört Kıbrıs adası büyüklüğünde bir alanı yutmayı planlıyorlardı. Birkaç ay evvel İstanbul’da ziyaretime gelen Tobruk Meclisi temsilcileri ile bu mevzuyu özel olarak görüştüm. Yaptığımız dört saatlik görüşmede onlara Türkiye-Libya ortasında yapılan deniz yetki alanları mutabakatını tüm ayrıntıları ile anlattım. En az dört Kıbrıs adası büyüklüğünde yani 40.000 kilometrekarelik deniz alanı kazandıklarını, kazanılan bu deniz alanlarında çok güçlü petrol ve doğalgaz bulunduğunun bilindiğini söyledim, haritalar ve datalarla izah ettim. Bu alanları Yunanistan ile anlaşarak Libya’dan alıp Yunanistan’a vermek üzere bir teşebbüsün vatan toprağı satmakla eş paha, ihanet manası taşıdığını ve tarih önünde ağır sorumluluğu olduğunu tabir ettim. Onlar da mevzuyu ve muahedenin Libya’ya kazandırdıklarını artık anlayıp, ikna olduklarını tabir edip, bu mutabakatın muhakkak gerisinde duracaklarını söylediler. İmzalanan muahedeye nazaran TPAO-TPIC kısa vakit içerisinde alana iner ve Türk fi losu çalışmalara başlar. Sismik araştırmanın ardından tespit edilen hidrokarbon yataklarında sondaj faaliyetleri başlar” sözlerine yer verdi.
Topkapı Üniversitesi Öğretim Üyesi müstafi Tümamiral Cihat Yaycı, “tarihî hamle” olarak nitelendirdiği muahede öncesi yapılması “hayati kıymet taşıyor” dediği iki konunun varlığını hatırlattı ve şunları söyledi:
İsrail ve Lübnan ortasında deniz yetki alanlarına ait uyuşmazlıklar çözülerek bir muahede imzalanmak üzere. Bu mutabakata nazaran sondaj faaliyetlerini Yunan Güç Ajansı yürütecek. Bu demek oluyor ki Yunan şirketi burnumuzun tabanına kadar sokulacak. Buna katiyetle müsaade vermemeliyiz. O ihaleye girip gerekirse ziyan kıymetine sondaj işini biz üstlenmeliyiz. Bir öbür hayati husus ise Türkiye’nin Libya deniz yetki alanları sonlandırması mutabakatında çizilen sınırın doğusu ile 28 derece doğu boylam batısı ortasındaki alanda ruhsatlandırma süreçleri iki sene evvel tamamlandı. Şu ana dek hiçbir sismik araştırma çalışması yapılmayan bu bölgede hemen faaliyetlere başlamalıyız. Bu teşebbüs kaynakların tespiti için kendi deniz yetki alanlarımızdaki sismik araştırmalar yapma yanında Doğu Akdeniz de Sevilla haritasını tanımadığımızın da ve Libya Türkiye ortasındaki deniz yetki alanları sonlandırma muahedesinin fiilen hayata geçirilmesinin de göstergesi olacaktır. Türkiye her iki hususta da acil adımlar atmalıdır.
BÜTÜN DÜNYA İÇİN KAZANIM
Türkiye ile Libya ortasında varılan mutabakata dönük başta Yunan tarafı olmak üzere AB kanadından yükselen provokatif açıklamalara yanıt Libya idaresinden geldi. Libya Dışişleri Bakanı Neclâ Menguş “Her iki ülkenin de çıkarlarını gözeten muahedeler dünyanın petrol ile gaz sorunlarını aşmasına yardımcı olacak” dedi.
Türk heyetinin ziyaretinin değerli olduğunu belirten Ulusal Birlik Hükûmeti Sözcüsü Mohamed Hammouda da “Mısır ve Yunanistan’ın Türkiye- Libya mutabakat zaptına yönelik itirazları var. Atina ve Kahire’nin açıklamaları Libya’nın iç işlerine müdahale ve kabul edilemez” değerlendirmesinde bulundu.
Hükûmet sözcüsü ayrıyeten, Dibeybe hükûmetinin memleketler arası alanda tanınmış yapısını vurgulayarak her cins mutabakat imzalama hakkına sahip olduğunu hatırlattı. Libya Başkanlık Kurulu Lideri el-Menfi ’nin bahis ile ilgili yorumu da “Türkiye ile imzalanan MEB Anlaşması’nın gerisindeyiz. Türkiye, çok dostça bir ülke ve onunla tarihî ilgilerimiz var. Her iki tarafın da çıkarına hizmet eden gaz ve petrol alanında bir mutabakat imzalamak son derece normal” biçiminde oldu.
HAFIZOĞLU: TÜRKİYE SAHADA
Libya’da çok büyük yeraltı güç yataklarının bulunduğunu söyleyen güç uzmanı Rufiz Hafızoğlu ise “Batılı ülkeler bunun farkında. Orada hem arama-tarama, sondaj, işletme ve nakil açısından önemli güvenlik kaygıları var. Lakin Türkiye bölgede tüm bu süreçleri yönetebilecek kabiliyete sahip tek ülke durumunda. Bu açıdan da çok büyük avantajları var. Batı, bugüne kadar ya en dorukta yöneticileri halkın çıkarlarına karşın satın alarak ülkeleri ve kaynakları sömürür ya da orada kaos üretip sonra da tertip sağlayıcı konumunda tüm kaynakları denetim eder. Artık Libya’da Türkiye orada olduğu için hiçbir şey yapamıyorlar. Bu sebeple de kaos çıkarmak istiyorlar. Halbuki Türkiye, Libya hükûmeti ile Libya halkının menfaatine olacak bir projeyi hayata geçiriyor. Rahatsızlıkları bundan” diye konuştu.