Mithat Yurdakul – Geçtiğimiz temmuz ayında Türkiye’nin aylık elektrik üretim ve tüketiminde rekor düzeylere ulaşılırken, elektrik talebinin yüzde 57’si yerli ve yenilenebilir kaynaklardan karşılandı. Güneş enerjisi kurulu gücünün toplam şurası güç içindeki hissesi da yüzde 15,6’ya ulaşarak oransal manada rekor kırdı. Yenilenebilir güç dalının temsilcileri, yeşil gücün yol haritasını Milliyet’e kıymetlendirdi.
Rüzgarda avantaj
Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği Lideri İbrahim Erden, rüzgar gücü dalının otomotiv, beyaz eşya, dokuma üzere 20 milyar dolar üstü üretim ve ihracatı olan lokomotif bölümlerden biri olma yoluna girdiğini belirterek, Kovid-19 ve Rusya-Ukrayna şavaşının yarattığı risklerin Türkiye’yi Avrupa’nın rüzgar tedarik zinciri açısından kıymetli alternatiflerinden biri pozisyonuna getirdiğini söyledi. Erden, “Son iki yılda bu alanda ilan edilen kapasiteler sayesinde biz Türkiye rüzgar dalının 2025’ten başlayarak 2026 ve 2027’de tekrar değerli rekorlara imza atmasını bekliyoruz. Şu anda rüzgarda 13 bin MW toplam kurulu güç düzeyindeyiz fakat bilhassa 19 bin MW’lık depolamalı rüzgar kapasitesi tahsisiyle bu sayılar birkaç yıl içinde süratle ivme kazanacak” dedi. Türk rüzgar endüstrisinin üretim, servis ve yetişmiş insan kaynağı açısından son derece yeterli bir noktada olduğunu vurgulayan Erden, “Coğrafi pozisyonun getirdiği avantajlar da eklenince Almanya ve İspanya üzere rüzgar gücünde esasen ileri noktalarda olan pazarlar da dahil olmak üzere 6 kıtada toplam 45 ülkeye ekipman ihracatı yapar durumdayız” tabirini kullandı.
HES ve güneş işbirliği
Hidroelektrik Santrallari Sanayi İş İnsanları Derneği Başkanı Elvan Tuğsuz Güven ise 2024’ün birinci yarısında Türkiye’de toplam elektrik üretiminin yüzde 28’inin HES’lerden sağlandığına dikkat çekerek, “Bu oran, öbür tüm yenilenebilir güç kaynaklarının toplamının katkısından fazla. Bu santraller, güç üretiminde karbon ayak izinin sıfıra yakın olması, su depolama imkanları ile istikrarlı bir kaynak olarak ve dakikalar içinde yük alabilme ve devreye girebilme yetenekleri ve sulama, taşkın denetimi ve rekreasyon üzere yan yararlar sağlamaları üzere birçok avantaja sahip” dedi. HES’lerin güneş gücü santralleriyle (GES) hibrit halde üretim kabiliyetlerini geliştirebileceğini vurgulayan İnanç, “Ancak halihazırda HES ve barajlara, kurulu güçlerinin yüzde 15’i ile sonlu kalacak biçimde hibrit GES kurmalarına müsaade verilmekte. Bu sonun kaldırılması, HES ve barajların kurulu güçleri kadar alanlarına hibrit GES santrali kurmalarına müsaade verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Üzerinde durduğumuz bir öbür husus düzgün uygulamalar sayesinde kuraklık konusunda ülkemizi destekleyebilecek HES’lerin daha da verimli çalışmasını sağlayacak ‘Havza Yönetimi’ konusunun daha üst bir iradeyle ve kararlılıkla ele alınmasıdır” diye konuştu.
GÜYAD’dan ‘teşvik düzenlemesi’ uyarısı
GÜYAD Başkanı Cem Özkök, Türkiye’de yenilenebilir güç yatırımlarının büyük ölçüde güneş gücü odaklı ilerlediğini, yüzde 8’lik güneş gücünün hissesinin 2 yılda yüzde 13.5’e çıktığını belirterek, dalı ilgilendiren ani değişikliklerin ise kaygı yarattığını vurguladı.
Özkök, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 24-25 Ağustos hafta sonu yapılan ve güneş gücüne dayalı elektrik üretimi yatırımlarında kullanılan birtakım ekipmanların teşvik kapsamı dışında bırakılmasına yönelik düzenleme, dalda büyük bir belirsizlik yaratmıştır. 2026’da uygulanması planlanan bir düzenlemenin ansızın Resmi Gazete’de yayımı tarihine çekilmesi, sabah uyandığında bütün yatırım planlarını etkileyen bir kararla birdenbire karşılaşan bölümdeki firmaların hazırlık yapmasına vakit tanımamıştır. Şok tesiri yaratan bu kararın daldaki maliyetleri artıracağı ve yatırımların sayısını azaltacağından yüksek tasa duymaktayız. Teşviklerin uzun vadeli olarak planlanması ve sık sık değişmemesi gerekli. Bu tip yatırım kararlarını derinden etkileyecek düzenlemelerde karar alma süreçlerinde dal temsilcileriyle yakın işbirliği yapmak, karar düzeneklerinde Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’ni de bulundurmak kesime olan itimadı artırmak için kritik kıymete sahip” dedi.